လွင်ႈပီမႂ်ႇတႆး

လွင်ႈပီမႂ်ႇတႆး (သူင်ႇသင်ႇပီၵဝ်ႇ ႄလႈႁပ်ႉတွၼ်ႈပီမႂ်ႇတႆး) 

 
ွွွ...ၸွမ်းၼင်ႇပိုၼ်းလၢႆးၼပ်ႉၸၵ်းၵရဵတ်ႈပီမႂ်ႇတႆးႁဝ်းၼၼ်ႉေတၼပ်ႉဢဝ်ၸွမ်းလွင်ႈၶိုၵ်ႉၶမ်ႇတွၼ်ႈတႃႇတႆး
ႁဝ်းဝႆႉသွင်ပႃႈသွင်လၢႆးၸိူင်ႉၼႆၶႃႈ ၼိုင်ႈ မိူဝ်ႈပီသၢတ်ႇသၼႃႇ 450 ၸဝ်ႈၶုၼ်ယီႈ ေႁႃၶမ်းမိူင်းမၢဝ်း (လုၵ်ႈ
ၸၢႆးတူၼ်သွင်ၸဝ်ႈဢူႄတႇၶုၼ်ေႁႃၶမ်းမိူင်းၼွင်ႄသ) ပႃးဢဝ်ၶႃႈဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းလွင်ႈလူင်းၸွမ်းၼမ်ႉၶူင်း
မႃးေတႇတင်ႈဝၢၼ်ႈ မိူင်းၸမ်ၾင်ႇၼမ်ႉမၢဝ်း (ႁွင်ႉၼမ်ႉႁူၺ်ႈလီဢမ်ႇၼၼ် ၼမ်ႉသူၺ်ႇလီႇ) ႁွင်ႉၸိုဝ်ႈ
ဝႃႈမိူင်းမၢဝ်း။

...ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၶုၼ်ယီႈ ၸင်ႇလႆႈမီးၽွင်းၶဵဝ်ႁွင်ႉမွၵ်ႇဢဝ်ၸဝ်ႈၾႃႉဢုပ်ႉပိူင်ႇမိူင်းတၢင်း လၢႆၼႂ်းဢႃႇၼႃႇ
ၸၢၵ်ႈလၢၼ်ႉၸဝ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇေတဢုပ်ႇၵုမ်လႆႈၸႂ်တႃႇေတတေႇတင်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းႁႂ်ႈမၼ်းၵိုမ်း (ယၢမ်းၼၼ်
 ဢႃႇၼႃႇၸၢၵ်ႈလၢၼ်ႉၸဝ်ႈမီး ႑႐ မိူင်းဢၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉဢုပ်ႇပိူင်ႇမိူင်းဝႆယူႇ) ယဝ်ႉေၵႃႈလႆႈၸႂ်ငူပ်ႉငိၵၼ် တႃႇေတဢုပ်ႉပိူင်ႇ မိူင်းႁႂ်ႈပဵၼ်ပၵ်းပိူင်မိူင်းႁူမ်ႈလုၵ်ႈလဵဝ်ၵၼ် မႅၼ်ႈဝၼ်းမႂ်ႇၶမ်ႈလိူၼ်ၸဵင် ယွၼ်ႉၼၼ်ႄလႈ
လၢႆးၼပ်ႉပီမႂ်ႇတႆးၼႆေၵႃႈၸင်ႇလႆႈဢဝ်ဝၼ်းမႂ်ႇၶမ်ႈလိူၼ်ၸဵင်မၵ်းမၼ်းပဵၼ်ဝၼ်ပီမႂ်ႇတႆးေတႇဢဝ်ၼၼ်ႉ
မႃးယဝ်ႉၶႃႈ ပဵၼ်ဝၼ်ဢၼ် ထွတ်ႈမျၢတ်ႈတွၼ်ႈတႃႇေတႇၼပ်ႉဢဝ်ပဵၼ်ၸၵ်းၵရဵတ်ႈတႆးႁဝ်းပွၵ်ႈဢွၼ် တၢင်းသုတ်း။

...ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈၼႆေၵႃႈ မိူဝ်ႈပီသၢတ်ႇသၼႃႇ 450 ၼင်ႇၵဝ်ႇ ၸဝ်ႈဢူးႄတႇ ၶုၼ်ေႁႃၶမ်းမိူင်းၼွင်ႄသ
မီးေၶႃႈၸိသင်ႇ ၸဝ်ႈၶုၼ်ၸၢႆးလုၵ်ႈၸၢႆးမၼ်းၸဝ်ႈၵႂႃႇၽိတ်ႈပၢင်းဢဝ်ပိတ်ႈထၵၢတ်ႈသၢမ်ၵွင်တီႈမိူင်း
သီႁူဝ်ႇ(သိရိလင်ႇ ၵႃႇ) ၶဝ်ႈမႃးမိူင်းတႆး ၼႂ်းဝၼ်းမႂ်ႇၶမ်ႈလိူၼ်ၸဵင်ၼင်ႇၵဝ်ႇ ပဵၼ်ဝၼ်းဢၼ်ထွတ်ႈမျၢတ်ႈ ဢၼ်တႆးႁဝ်းေတႇၼပ်ႉ ဢဝ်မႃး ပဵၼ်တိုဝ်ႉတၢင်းလီတွၼ်ႈတႃႇေတၼပ်ႉၸၵ်းၵရဵတ်ႈလၵ်းၼီႇပီတႆး ပွၵ်ႈဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ေပႃးဢဝ်ပီ သၢတ်ႇသၼႃႇဝႃႈႄတႉတူၵ်းဝၢႆးလိုၼ်း 450 ေပႃးပဵၼ်ပီၶရိတ်ႉႄတႉ
ေတတူၵ်းဢွၼ်တၢင်း95 ပီ။

...လၢႆးၼပ်ႉလၵ်ႈၼီႇပီတႆးေတႇၼပ်ႉဢဝ်ၸွမ်းသွင်လွင်ႈသွင်တၢင်းၼၼ်ႉမႃးေတႃႇႁွတ်ႈထိုင်ပီႈၶရိတ်ႉ 1555
ပယိၼ်ႇၼွင်ႇ ၸဝ်ႈေႁႃၶမ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၶဝ်ႈႁုပ်ႈဢဝ်ဢႃႈၼႃႇမိူင်းတႆးလႆႈႄလႈ ဝၢႆးမၼ်းၸဝ်ႈႁုပ်ႈယိုတ်း
ဢႃႇၼႃႇ လႆႈယဝ်ႉၸင်ႇဢဝ်ၾိင်ႈထုင်းမၢၼ်ႈၶဝ်ႈမႃးမိူင်းတႆးႁဵတ်းႁႂ်ႈတႆးႁဝ်းလႆႈၵႂႃႇၼပ်ႉၸွမ်းၼင်ႇၾိင်ႈ
ထုင်းလၢႆးၼပ်ႉ ပီမႂ်ႇတႆးလၢႆး ႁိၼ်ႇၻူႇ လၢႆးၼႆႉေတႇၼပ်ႉဢဝ်လိူၼ်ႁႃႈၸွမ်းၼင်ႇသၢင်းၵျၢၼ်ႇတူၵ်း ဢၼ်
ႁဝ်းလႆႈၼပ်ႉၸွမ်း လၢႆးၼႆႉ ႁၢၼ်ႉေတႃႇမိူဝ်ႈလဵဝ် လႆႈဝႃႈလၢႆးၼပ်ႉၸၵ်းၵရဵတ်ႈလၵ်းၼီႇပီတႆးၼႆႉလႆႈဝဝ်း
မၢင်လူင်းႄတႉ။

...ၸိူင်ႉႁိုဝ်ေၵႃႈလီ ၼႂ်းပီၶရိတ်ႉ 1966 တႆးႁဝ်းလႆႈေတႇၽိုၼ်ႉၶိုၼ်းၾိင်ႈထုင်းလၢႆးၼပ်ႉလၵ်းၼီႇပီတႆး
ၸွမ်းၼင်ႇၾိင်ႈ လၢႆးၼပ်ႉပီတႆးဢၼ်ပူႇမွၼ်ႇႁဝ်းလႆႈဢွၼ်ၼပ်ႉမႃးၸိူင်ႉၼၼ်ၼၼ်ႉၶိုၼ်း မုၵ်ႉေၵႃဢၼ်
ေတႇၼပ်ႉလၵ်းၼီႇပီတႆးၶိုၼ်ႈမႃးမႂ်ႇၼၼ်ႉပဵၼ်မုၵ်ႉၸုမ်းပၢႆးပၼ်ၺႃႇႄလႈၾိင်ႈထုင်းမိူင်းထုင်ႇမၢဝ်း မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ဝၢႆးၼၼ်ႉမႃးၵႃႈၾိင်ႈထုင်းလၢႆးၼပ်ႉၸၵ်းၵရဵတ်ႈလၵ်းၼီႇပီတႆးၼႆေၵႃႈေၽႈတိူၼ်း ၵႂႃႇၸွတ်ႇၵူႈတီႈယဝ်ႈ။

ၶၵ်းတွၼ်တႃႇေတသူင်ႇသင်ႇပီၵဝ်ႇႄလႈႁပ်ႉတွၼ်ႈပီမႂ်ႇတႆး
...မိူဝ်ႈပၢၼ်မိုၼ်ႉသိုၼ်း လၢႆးသူင်ႇသင်ႇပီၵဝ်ႇ ႄလႈႁပ်ႉတွၼ်ႈပီမႂ်ႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ပွႆးဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈတွၼ်ႈတႃႇ
တႆးႁဝ်းႄတႉ ၵွပ်ႈဝႃႈပဵၼ်ၶၢဝ်းဢၼ်ၵၢၼ်ယဝ်ႉတူဝ်ႈလီငၢမ်း ပဵၼ်ၶၢဝ်းဢၼ်လႆႈဢဝ်ၶဝ်ႈဢဝ်ၼမ်ႉယဝ်ႉ
တူဝ်ႈ လီငၢမ်းယဝ်ႉႄလႈ ဢႃးႁရ တၢင်းၵိၼ်မၢၵ်ႇမႆႉမၢၵ်ႇတွၵ်ႇၼႆေၵႃႈလိူင်ႇၸႂ် ၸင်ႇလႆႈဢဝ်မႃးႁႅၼ်းလူႇ ႁႅၼ်းတၢၼ်းယဝ်ႉေၵႃႈဝႆႉတႃႇလဵင်ႉလူၵၼ်ႁပ်ႉတွၼ်ႈပီမႂ်ႇ ၸွမ်းၼင်ႇၾိင်ႈထုင်းမီးဝႆႉၼၼ်ႉမီၶၵ်းတွၼ်ႈ တႃႇေတ ႁၢင်းႁႅၼ်းတႃႇသူင်ႇသင်ႇ ပီၵဝ်ႇ ႄလႈႁပ်ႉတွၼ်ႈပီမႂ်ႇဝႆႉၸွမ်း 4 ၶၵ်းတွၼ်ႈၸိူင်ႉၼႆ (မၢင်တီႈမီး
5-6 ၶၼ်ႈတွၼ်လူးၵွၼ်ႇ)။

1. ပႂ်ႉၸဵင် ႁၢင်းႁႅၼ်းတႃႇႁပ်ႉလိူၼ်ၸဵင်မႂ်ႇ (ႁၢင်းႁႅၼ်းၶူဝ်းလူႇၶူဝ်းတၢၼ်း ႁၢင်းႁႅၼ်တၢင်းၵိၼ်ယႅမ်ႉ)
2. ပၢႆႈၸဵင် ယွၼ်းၵၼ်ႇေတႃးၸဵင် (သူင်ႇသင်ႇပီၵဝ်ႇ ႄလႈႁပ်ႉတွၼ်ႈပီမႂ်ႇ)
3. ၵိၼ်ၸဵင် လူႇတၢၼ်းယဝ်ႉေၵႃႈႁပ်ႉပီႈၼွင်ႉၸႃႉဝၢၼ်ႈၵႆဝၢၼ်ႈၸမ် ၶႅၵ်ႇဝၢၼ်ႈၶႅၵ်ႇမိူင်း
4. လဵၼ်ႈၸဵင် လဵၼ်ႈတၢင်းလဵၼ်ႈၸွမ်းၼင်ႇၾိင်ႈထုင်းလႆႈမီးလႆႈႁဵတ်းမႃးၼၼ်ႉ


လွင်ႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းတႃႇေတႁပ်ႉပီမႂ်ႇတႆး
1. ၼမ်ႉ 12 ၵွၵ်း
2. ၶဝ်ႈမႂ်ႇ 12 ဝၢၼ်ႇ
3. မၢၵ်ႇမႆႉ မၢၵ်ႇတွၵ်ႇ 12 ဝၢၼ်ႇ
4. မွၵ်ႇ 12 ဢူတ်ႇ
5. တဵၼ်း 12 လႅမ်ႈ

...ဢဝ်ၶွင်ႁၢင်ႈႁႅၼ်းတႃႇႁပ်ႉၸဵင်ၼၼ်ႉသႂ်ႇၼႂ်းပၢၼ်ႉေသ ဢဝ်ဝၢင်းၼိူဝ်ၽိူၼ် ယဝ်ႉေၵႃႈတႆႈတဵၼ်းၵၼ်ႇေတႃး
ပီၵဝ်ႇ ႄလႈယွၼ်းၵၢဝ်ႇႁပ်ႉပီမႂ်ႇၵႂႃႇၸွမ်း။

ၶဝ်ႈမုၼ်းဢၼ်ပဵၼ်မင်ၵလႃႇတႃႇေတႁပ်ႉတွၼ်ႈပီမႂ်ႇ။
...ၶဝ်ႈမုၼ်းဢၼ်ေတဝႆႉတႃႇႁပ်ႉၶႅၵ်ႇယဝ်ႉေၵႃႈၵိၼ်ေၵျႃႇၵၼ်ၼၼ်ႉပဵၼ် ၶဝ်ႈပူၵ်း (ၶဝ်ႈပုၵ်း) ယုမ်ႇယမ်းဝႃႈ
ပဵၼ်ၶဝ်ႈမုၼ်းဢၼ်မီးမင်ႇၵလႃႇလီ ၵွပ်ႈဝႃႈၶဝ်ႈပုၵ်းပဵၼ်ၶဝ်ႈတမ်ငႃး ၶဝ်ႈႄလႈတၢင်းငႃးတမ်းေလႃးၵၼ်
ၶဝ်ႈၵၼ်လီ ႁႂ်ႈလႆႈၽွမ်ႉၽဵင်ႇပဵင်းၸႂ်ၵၼ်မၼ်ႈၵႅၼ်ႇ ။

...ပၢၼ်ၵူႈပွၵ်ႈၼၼ်ႉ ပွႆးႁပ်ႉတွၼ်ႈပီမႂ်ႇေတႇမႃးထိုင်ၼၼ်ႉ ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈမီးၵႃႈပၼ်ၵွင်လွမ်ႉႁွပ်ႈၵွင်ၾႆး
ၸႅၵ်ႇၶဝ်ႈပုၵ်း မၢဝ်ႇသၢဝ်ဢွၼ်ၼႆေၵႃႈႁဵတ်းၵႂၢမ်းဝၢၵ်ႇၵၼ် ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်းၼႆေၵႃႈမီးလၢႆးလဵၼ်ႈတၢင်ႈမူၼ်ႈ
သိူဝ်းၸႂ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၶိုၼ်ႈသဝ်ၼမ်ႉမၼ်း ေၶႉၶႅင်ႇတိုတ်ႉၸိူၵ်ႈၵၼ် လဵၼ်ႈမၢၵ်ႇၼိမ်း လႅၼ်ႈေၶႉၵၼ် ၽႅၼ်ႇ
ပိၵ်ႉတႃယဝ်ႉႁႃေ ပႃႉေမႃႈ လဵၼ်ႈလၢႆးၼိူဝ်လမ်းမႆႉ ယဝ်ႉေၵႃႈထႅင်ႈလၢႆးလဵၼ်ႈတၢင်ႇၸိူဝ်း။

ႁႂ်ႈလႆႈမႂ်ႇသုင် မႂ်ႇသုင် ပီမႂ်ႇတႆးၵၼ်ၵူႈေၵႃႉၶႃႈ
ၶမ်းၸိင်ႇ 27-11-2556